Waarom kraken mijn speakers? Waar komt het vandaan?

Een krakend geluid uit je speaker(s) is nogal storend als je naar een stukje muziek wilt luisteren. Krakende speakers kunnen spontaan voorkomen of na een upgrade van de audio installatie. Om achter de oorzaak van het kraken te komen loop je een aantal aspecten van de installatie na.

Waarom kraken mijn speakers? Een kraak of knetter in een geluidsinstallatie kan komen door een defect in de signaalkabel, uitgedroogde speaker units, onvolledig signaal of een defect in de speakeruitgang op de versterker. 

Audio signaal kabel of speakerkabel defect

Als je slechts één krakende speaker hebt is de signaalkabel controleren één van de eerste dingen die je moet doen. Begin met het verwisselen van de speaker uitgangen op de versterker. Blijft het probleem zich voordoen bij dezelfde speaker? Dan zit het probleem in de speakerkabel of luidspreker zelf. Verwissel je de luidsprekerkabel en verplaatst het probleem zich naar de andere kant? Dan bevindt het probleem zich in de signaalkabel of versterker.

Er zijn meerdere varianten van signaalkabels om te controleren, met signaalkabel bedoelen we de kabel van bijv. de CD speler naar de versterker. Analoge kabels zijn vaak RCA Tulp kabels (Rood en wit), maar ook 3.5mm jack is geen uitzondering. Digitale varianten zijn de coaxiale kabel en de optische kabel. Voornamelijk met een analoge verbinding is de kans op storing groot door de volgende redenen:

• Vuil in of op de signaalkabel. Door vuil tussen de verbinden kan het contact niet goed worden gemaakt. Trek de kabel aan beide kanten uit de apparaten en reinig ze grondig.
• Connectie is niet volledig. Een analoge kabel kan nog wel eens “half” zijn aangesloten. Er is contact, maar hij zit niet volledig in de aansluiten. Dit kan tot een krakend of knetterend geluid leiden.
• Signaalkabel geoxideerd. Na verloop van tijd kan er oxidatie op uiteindes van audiokabels ontstaan. Dit kun je zelden voorkomen, zo nu en dan de pluggen controleren kan geen kwaad. In zeldzame gevallen kan dit de geluidskwaliteit aantasten. Probeer een andere kabel om vast te stellen of een geoxideerde kabel de oorzaak is van het kraken of knetteren.

Speaker zoemt continu

Als je een continu zoemend geluid ervaart vanuit je speakers komt dit in veel gevallen door een probleem in het stroomnet. Probeer eens te wisselen van stopcontact. Gebruik in ieder geval geaarde stopcontacten en stekkerdozen. Heb je veel apparaten aangesloten staan op hetzelfde stekkerblok? Verwijder alle apparaten, sluit de versterker aan en plug één voor één de andere apparaten weer in.

Een eventuele aardlus kan verbroken worden door andere groepen te gebruiken, of alle benodigde stroompunten vanuit één muurdoos te gebruiken. De audio installatie gebalanceerd aansluiten kan ook oplossing bieden, maar de audio apparatuur moet hier uiteraard voor zijn uitgerust.

Een gemakkelijkere oplossing is om een filter te plaatsen tussen het audio apparaat en de versterker. Het filter haalt brom en zoem geluiden weg en ziet er zo uit:

Speakers kraken bij lage tonen

Als een speaker alleen bij lage tonen kraakt is het waarschijnlijk dat er een defect in de luidspreker zit. Boxen die een krakerig geluid geven als het volume omhoog gaat en de bas dieper wordt, zijn vaak het resultaat van een uitgedroogde conus. Haal het frontje van de speaker af en kijk goed langs de grootste unit of je duidelijke scheuren ziet. In dit geval, zal er een nieuwe unit in moeten en zal hij gerepareerd moeten worden.

Als je het linker en rechter kanaal omwisselt (in de versterker) en het probleem in dezelfde speaker blijft zitten, is het duidelijk dat het probleem zich bevind in de luidspreker.

Het is niet altijd even duidelijk dat een speaker unit gescheurd is. Het is niet altijd direct zichtbaar. Ook komt het voor dat het zoemende of krakende geluid van de conus wordt veroorzaakt door losse lijmresten die los zijn gekomen. Ook scheurtjes direct achter de unit kunnen ongewenste trillingen veroorzaken waardoor je speaker kraakt bij lage tonen, voornamelijk de diepe bas tonen.

Speakers kraken bij veranderen volume

Als beide boxen kraken wanneer je het volume veranderd, verwijs ik je graag naar boven in dit artikel. Het ligt in dit geval aan een signaal kabel. Een verbindingsprobleem zorgt ervoor dat de speakerdriver niet continu dezelfde hoeveelheid stroom krijgt. Doordat er wisselingen zijn in spanning, beweegt de speakerdriver op en neer tijdens de stroompieken en dalen.

Dit probleem is herkenbaar als het om meerder speakers gaat, dan ligt het aan de kabel tussen de bron en de versterker. Bevind dit probleem zich maar in één speaker, dan zou ook de speakerkabel deze reactie kunnen veroorzaken.

Speakers kraken bij aanzetten

Ploppen bij het aanzetten, in veel gevallen hoor je dit. Het ploppen heeft te maken met de condensator die stroom naar de speaker stuurt. Omdat dit in één keer een grote hoeveelheid is, hoor je een geluid. Als de versterker aan zet, wordt er continu een kleine hoeveelheid stroom aan de speaker geleverd, hierdoor maakt de speaker het geluid niet als de versterker al aan staat.

Speakers die kraken bij het aanzetten van de versterker komt vaak voor, echter is het niet goed voor de luidsprekers. Probeer de apparatuur in een andere volgorde aan te zetten om de stroomverdeling anders te laten verlopen.

In veel gevallen is dit een probleem met de aarde van de stroomvoorziening. Een aardlus kan krakende speakers veroorzaken. Probeer alle apparatuur eens in één stekkerblok te steken (vanuit één wanddoos). Uiteraard is het verstandig om een geaard stekkerblok te gebruiken. Hiermee filter je een hoop ruis weg.

Uitgang versterker kraakt

Controleer in eerste instantie de volledige lengte van de speakerkabel. Om er zeker van te zijn dat de speaker uitgang kraakt, wissel je de twee speakeruitgang om in de versterker. Maak van de linker speaker, de rechter speaker en andersom. Als het beschadigde geluid nu nog steeds uit dezelfde luidspreker komt, is de speaker uitgang defect. In dit geval is een reparatie vereist.

Als je de speakerkabels hebt verwisseld in de versterker, en het probleem zich verplaatst naar de andere luidspreker, zit het in de audiokabels (bijv. RCA kabels). Wissel in dit geval de rode en witte kabel om. Verplaatst het probleem zich nu wel? Dan zul je de RCA tulp kabels moeten vervangen.

Blijft het probleem nog steeds uit dezelfde speaker komen? Dan is die luidspreker helaas defect en moet hij gerepareerd worden.

Opgeblazen speaker herkennen

Een opgeblazen speaker herken je aan een zoemend geluid. Bekijk de speakerunits en controleer op scheurtjes in de drivers. Druk voorzichtig op de conus en zoek naar haarscheurtjes. Ook losgekomen lijmresten zijn hoorbaar in een defecte speaker. In zeldzame gevallen geeft de speaker helemaal geen geluid meer. 

Hoe klinkt een opgeblazen luidspreker? Een doordringend, zoemend geluid. Dat typeert een opgeblazen speaker. Het flapperen van lucht door een defecte conus hoor je gelijk.

Conclusie

In veel gevallen van een krakende speaker heb je te maken met defecte kabels, onvolledige verbinden of een probleem met de stroomtoevoer in de vorm van een aardlus. Meestal kun je het vrij eenvoudig oplossing met een geaard stekkerblok of nieuwe bekabeling. Ook bekabeling verwisselen lost veel geluidstechnische problemen op.